Sublimes aperire vias: Paralelismos textuales y coincidencias ideológicas en Manilio y Ps. Longino

Contenido principal del artículo

Ulises Bravo López

Resumen

El s. i d. C. inaugura, en muchos sentidos, la transformación de los paradigmas literarios tradicionales y la conformación de una nueva literatura. Dos textos de este siglo contribuyen a la fragua de esta nueva concepción: los Astronomica de Manilio y el Περὶ ὕψους atribuido a Ps. Longino. En este artículo se propone, a través del análisis de algunos de sus pasajes, un posible vínculo entre ambas obras, que se desprendería de una interacción literaria e ideológica de sus autores, originada en un mismo ambiente o círculo intelectual.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Métricas

Cargando métricas ...

Detalles del artículo

Cómo citar
Bravo López, U. . «Sublimes Aperire Vias: Paralelismos Textuales Y Coincidencias ideológicas En Manilio Y Ps. Longino». Nova Tellus, vol. 43, n.º 1, enero de 2025, pp. 103-28, doi:10.19130/iifl.nt.2025.43.1/071S00X24W65.
Sección
Artículos
Biografía del autor/a

Ulises Bravo López, Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Filológicas, Centro de Estudios Clásicos

Doctor en Literatura Hispánica por El Colegio de México y licenciado y maestro en Letras Clásicas por la Universidad Nacional Autónoma de México (unam). Actualmente se desempeña como investigador posdoctoral en el Centro de Estudios Clásicos del Instituto de Investigaciones Filológicas de la unam. Es miembro del snii Nivel Candidato. Sus principales líneas de investigación son la literatura latina de los siglos i a. C. y d. C., y la tradición clásica en la literatura del Siglo de Oro español y de la Nueva España. Sus publicaciones más recientes son “Carta al Padre Núñez y Respuesta a sor Filotea: la defensa de las humanidades y el novum genus dicendi”, Prolija Memoria, Segunda época, 3, 2019, pp. 25-45; “La función persuasiva de la poesía de Lucrecio”, en Bernardo Berruecos Frank y Rebeca Pasillas Mendoza (eds.), Estudios sobre historia de la poesía griega y latina, Ciudad de México, Universidad Nacional Autónoma de México-Instituto de Investigaciones Filológicas, 2019, pp. 209-238; “De la charlatanería a la persuasión irónica en ‘En verdad os digo’ ”, en Rafael Olea Franco (ed.), Juan José Arreola: un pueblerino muy universal, Ciudad de México, El Colegio de México (Cátedra Jaime Torres Bodet/Centro de Estudios Literarios y Lingüísticos), 2021, pp. 63-83, y “Sobre la naturaleza del concepto ‘naturaleza’ ”, Capitel, 32, 2023, pp. 68-70.

Citas

Fuentes antiguas

Dionysius of Halicarnassus, The Three Literary Letters, Greek text edited with English translation, facsimile, notes, glossary of rhetorical and grammatical terms, bibliography and introductory essay on Dionysius as a literary critic by W. Rhys Roberts, New York, Routledge, 2019.

Homero, Ilíada, intr., versión rítmica y notas Rubén Bonifaz Nuño, México, Universidad

Nacional Autónoma de México (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et

Romanorum Mexicana), 2008.

Homero, Odisea, pról., versión e índice Pedro Tapia Zúñiga, México, Universidad

Nacional Autónoma de México (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum

Mexicana), 2013.

I presocratici. Testimonianze e frammenti da Talete a Empedocle, con un saggio di

Walther Kranz, a cura di Alessandro Lami, testo greco a fronte, Milano, Biblioteca

Universale Rizzoli, 2008.

Lucretius, De rerum natura, ed. with prolegomena, critical apparatus, transl. and

comm. Cyril Bailey, New York, Oxford University Press (Oxford Classical

Texts), 2001.

M. Manilii, Astronomicon Libri, 5 vols., recensuit et enarravit Alfred Edward Housman,

Londinii, apud Grant Richards, 1903-1930.

M. Manilii Astronomica, ed. George Patrick Goold, editio correctior editionis primae,

Stutgardiae et Lipsiae, in aedibus B. G. Teubneri (Bibliotheca Scriptorum

Graecorum et Romanorum Teubneriana), 1998.

Manilio, Il poema degli Astri (Astronomica), 2 vol., a cura di Simonetta Feraboli,

Enrico Flores e Riccardo Scarcia, Milano, Fondazione Lorenzo Valla-Arnoldo

Mondadori, 1996.

Manilius, Astronomica, english transl. George Patrick Goold, London, Harvard University

Press, 1977.

M. Tulli Ciceronis Rhetorica, recognovit brevique adnotatione critica instruxit Augustus

S. Wilkins, Tomus I: Libros De Oratore tres continens, Oxford, Oxonii

e Typographeo Claredoniano, 1946.

Marco Tulio Cicerón, Sobre la naturaleza de los dioses, intr., versión y notas Julio

Pimentel Álvarez, Universidad Nacional Autónoma de México (Bibliotheca

Scriptorum Graecorum et Romanorum Mexicana), 1976.

Marco Tulio Cicerón, De la adivinación, intr., trad. y notas Julio Pimentel Álvarez,

Universidad Nacional Autónoma de México (Bibliotheca Scriptorum Graecorum

et Romanorum Mexicana), 1988.

Marco Tulio Cicerón, Discurso en favor del poeta A. Licinio Arquias, intr., trad. y

notas José Guadalupe Moreno de Alba, México, Universidad Nacional Autónoma

de México (Serie Didáctica, 1), 1998.

Pseudo-Longino, De lo Sublime, trad. Paola Vianello Tessarotto, intr. y notas David

García Pérez, México, Universidad Nacional Autónoma de México (Ediciones

Especiales, 89), 2017.

Pseudo-Longinus, On the Sublime, ed. with an intr., transl., and comm. Stephen Halliwell,

Oxford, Oxford University Press, 2022.

Publio Ovidio Nasón, Fastos, intr., versión rítmica y notas José Quiñones Melgoza,

Universidad Nacional Autónoma de México (Bibliotheca Scriptorum Graecorum

et Romanorum Mexicana), 1986.

Quinti Horati Flacci Opera, recognovit brevique adnotatione critica instruxit

Eduardus Charles Wickham, Oxonii, e Typographeo Claredoniano, 1952.

Seneca, Lettere morali a Lucilio, vol. 2, Milano, Mondadori, 1995.

Seneca the Elder, Declamations, vol. I: Controversiae I-VI, transl. Michael Winterbottom,

Cambridge, Harvard University Press, 1974.

Tácito, Diálogo sobre los oradores, intr., trad. y notas Roberto Heredia Correa,

México, Universidad Nacional Autónoma de México (Bibliotheca Scriptorum

Graecorum et Romanorum Mexicana), 1977.

Virgilio, Obras Completas, ed. bilingüe, trad. Aurelio Espinosa Pólit, Madrid, Cátedra,

Fuentes modernas

Bartalucci, Aldo, “I ‘sublimia’ in Manilio. (Astron. I, 813 sqq.)”, Studi Classici e

Orientali, 7, 1958, pp. 116-131.

Bühler, Winfried, “Maniliana”, Hermes, 87/ 4, 1959, pp. 475-494.

Bühler, Winfried, Beiträge zur Erklärung der Schrift vom Erhabenen, Göttingen,

Vandenhoeck & Ruprecht, 1964.

Cupaiuolo, Fabio, Itinerario della poesia latina nel I secolo dell’Impero, Napoli,

Società Editrice Napoletana, 1978.

Ellis, Robinson, “The Literary Relations of ‘Longinus’ and Manilius”, The Classical

Review, 13/6, 1899, p. 294.

Flórez Flórez, Alfonso, “Kosmos y polis en el escudo de Aquiles”, Universitas

Philosophica, 56/28, 2011, pp. 23-59.

García Pérez, David, “Invocar a la Musa: ritualidad y sabiduría en la antigua épica

griega”, Nova Tellus, 41/2, 2023, pp. 63-79.

Goold, George Patrick, “A Greek Professorial Circle at Rome”, Transactions and

Proceedings of the American Philological Association, 92, 1961, pp. 168-192.

Habinek, Thomas, “Manilius’ Conflicted Stoicism”, in Katharina Volk and Stephen

Green (eds.), Forgotten Stars: Rediscovering Manilius’ Astronomica, New

York, Oxford University Press, 2011, pp. 32-44.

Halliwell, Stephen, Between Ecstasy and Truth. Interpretations of Greek Poetics

from Homer to Longinus, New York, Oxford University Press, 2011.

Hardie, Philip, “Imago Mundi: Cosmological and Ideological Aspects of the Shield

of Achilles”, The Journal of Hellenic Studies, 105, 1985, pp. 11-31.

Landolfi, Luciano, “Οὐρανοβατεῖν: Manilio, il volo e la poesia. Alcune precisazioni”,

Prometheus, 25/2, 1999, pp. 151-165.

Lapidge, Michael, “Stoic Cosmology and Roman Literature, First to Third Centuries

A. D.”, en Wolfgang Haase und Hildergard Temporini (eds.), Aufstieg und Niedergang

der römischen Welt, 36.3, Berlin, De Gruyter, 1989, pp. 1379-1429.

Maranini, Anna, Filologia fantastica: Manilio e i suoi ‘Astronomica’, Bologna, Il

Mulino, 1994.

Merli, Elena, “La storia romana negli astronomica di Manilio: tradizione didascalica

e sguardo imperiale”, en Fabrizio Slavazzi e Chiara Torre (eds.), Intorno

a Tiberio. 1. Archeologia, cultura e letteratura del Principe e della sua epoca,

Firenze, All’Insegna del Giglio, 2016, pp. 105-111.

Nitchie, Elizabeth, “Longinus and Later Literary Criticism”, The Classical Weekly,

/16, 1934, pp. 121-126.

Porter, James, The Sublime in Antiquity, Cambridge, Cambridge University Press,

Richards, C. G., “The Authorship of the περὶ ὕψους”, The Classical Quarterly,

/3-4, 1938, pp. 133-134.

Roberts, Rhys, “The Literary Circle of Dionysius of Halicarnasus”, The Classical

Quarterly, 14/9, 1900, pp. 439-442.

Rostagni, Augusto, “Il ‘Sublime’ nella storia dell’Estetica antica I”, Annali della

R. Scuola Normale Superiore di Pisa. Lettere, Storia e Filosofia, 2, 1933a, pp.

-119.

Rostagni, Augusto, “Il ‘Sublime’ nella storia dell’Estetica antica II”, Annali della

R. Scuola Normale Superiore di Pisa. Lettere, Storia e Filosofia, 2, 1933b, pp.

-202.

Rostagni, Augusto, Storia della Letteratura Latina II. L’Impero, Torino, Unione

Tipografico-Editrice Torinese, 1964.

Saint Girons, Baldine, Lo sublime, Madrid, Antonio Machado Libros (La Balsa de

las Medusas), 2008.

Schwarz, Wolfgang, “Praecordia Mundi: Zur Grundlegung der Bedeutung des Zodiak

bei Manilius”, Hermes, 100/4, 1972, pp. 601-614.

Segal, Charles, “ὕψος and the Problem of Cultural Decline in the De Sublimitate”,

Harvard Studies in Classical Philology, 64, 1959, pp. 121-146.

Volk, Katharina, Manilius and his Intellectual Background, New York, Oxford

University Press, 2009.

Volk, Katharina, “Literary Theft and Roman Water Rights in Manilius’ Second

Proem”, Materiali e discussioni per l’analisi dei testi classici, 65, 2010, pp.

-197.

Volk, Katharina, “Manilius’ Cosmos of the Senses”, in Shane Butler and Alex

Purves (eds.), Synaesthesia and the Ancient Senses, New York, Routledge,

, pp. 103-114.

Volk, Katharina, “The World of the Latin Aratea”, en Therese Fuhrer and Michael

Erler (eds.), Cosmologies et Cosmogonies in Ancient Literature, Vandouvres,

Fondation Hardt, 2015, pp. 253-283.

Williams, Gordon, Change and Decline. Roman Literature in the Early Empire,

California, University of California Press, 1978.

Artículos similares

También puede {advancedSearchLink} para este artículo.